Eklem Splinti

Çoğunlukla strese bağlı olarak meydana gelen diş sıkma ya da gıcırdatma gibi alışkanlıklar sonucu çene eklemi rahatsızlıklarıyla karşılaşılması sık görülen bir durumdur. Geceleri uyku sırasında dişlerin sıkılması ya da gıcırdatılması, çene ekleminin yapısında değişikliklere yol açabilir. Çiğneme kaslarının yorulması, bölgedeki dokuların zarar görmesine neden olabilir.

Eklem problemleri dolayısıyla şakaklarda, başın yan tarafında, yanaklarda, kulakların içinde ve önünde, hatta boyun ve sırta kadar uzanan bölgede ağrılar ortaya çıkabilir. Ayrıca ağız açmada kısıtlılık, çenenin kilitlenmesi ve çiğneme sırasında eklemden ses gelmesi gibi sorunlar yaşanabilir.

Bu tür rahatsızlıkların tedavi edilebilmesi için, hasta özelinde değişiklik gösterebilen eklem rahatsızlığının seyrine uygun olarak, özel bir ağız içi aparey yani splint kullanılır. Ayrıca düzenli olarak yapılan kontrollerle tedavinin seyri değerlendirilir. Splint ve gece plağı genellikle karıştırılıyor olsa da, ikisi birbirinden farklıdır ve splint çene eklemi rahatsızlıklarının tedavisi amacıyla kişi özelinde tasarlanan ve üretilen bir plaktır.

Eklem Splinti Nedir?

Temporomandibular eklem alt çene kemiği üzerinde, sağda ve solda bulunur. Sahip olduğu daha komplike yapıyla, insan vücudundaki diğer eklemlerden ayrılır. Her iki eklem başının alt çeneye bağlı olması, alt çenenin hareketlerinde ya da fonksiyonel değişikliklerinde bir eklemin diğerini etkilemesine neden olabilir. Bu nedenle her iki eklemin de sağlıklı olması önemlidir.

Eklem başları, temporal kemiğin “Glenoid Fossa” olarak adlandırılan çukurunda bulunur. Tempotal kemikle eklem başı arasında ise fibrokartilaj dokudan meydana gelen partiküler disk yer alır. Sağlıklı bir eklemde partiküler disk, eklem başıyla glenoid fossa arasında konumlanır.

Temporomandibular eklem bünyesindeki yapılar, kolajen bağ dokusundan meydana gelen eklem ligamentleri tarafından korunur. Bu ligamentler, üzerlerine gelebilecek aralıklı kuvvetlere dayanacak şekilde yapılanmış olup eklem hareketlerini kısıtlarlar. Bununla birlikte ligamentlerin, sürekli ve anormal kuvvetler karşısında zarar görmesi riski vardır. Üstelik herhangi bir nedenle zarar gören ligamentin iyileşme olasılığı da düşüktür.

Özellikle diş gıcırdatmanın, diş sıkmanın ve dişler karşılıklı kapanırken oluşan erken temasların eklem yapılarına zarar veren kuvvetler oluşturduğu kabul edilir. Bu tür durumlar yaşandığında, eklem yapılarında zarar oluşmadan önlem alınması gerekir. Çünkü eklem rahatsızlıklarının tedavisi, eklem dokularının tamamen sağlıklı bir hale dönmesini sağlayamayabilir. Erken teşhis ve tedavi sayesinde ise hastaların belirtileri ve bulguları azaltılabilir, durumun kötüleşmesi önlenebilir.

Temporomandibular eklem sorunu yaşayan bireyler ağızlarını açıp kapadıkları sırada ses çıkması, hafif ağrı ve ağız açma kısıtlılığı gibi durumlarla karşılaşabilirler. Eklem rahatsızlıklarının ilerlemesi halinde ise eklem yüzeylerindeki kemiklerin sürtünmesi dolayısıyla çok şiddetli ağrılar, baş, boyun ve kulak ağrısı ile ağız açma kısıtlılığı ve ağzın açıldıktan sonra kapatılamaması gibi sorunlar ortaya çıkabilir.

Eklem problemleri yaşanmasına neden olan en önemli etkenlerden biri strestir. Diş sıkma ve gıcırdatma ise psikolojik stresin belirtileridir. Bu tür hastalarda, stresin kontrol altına alınması tedavinin başarısı açısından çok önemlidir.

Eklem rahatsızlıklarının tedavisi sırasında kasların rahatlatılması, eklem diskine gelen baskının azaltılması ve temporomandibular eklem dokularının kendini yenilemesini sağlamak için; eklem splinti olarak da bilinen hareketli ağız içi apareylerden faydalanılır. Takılıp çıkarılabilen, dişlerin arasında durabilen, ayrıca hem alt çeneye hem üst çeneye uygulanabilen şeffaf bir aparey olan eklem splintinin kullanılmasıyla; eklem rahatsızlıklarının oluşmasında önemli rol oynayan diş sıkma ve diş gıcırdatma gibi alışkanlıklar kontrol altına alınabilir. Eklem splintleri ilk kullanılmaya başlandığında bir süreliğine konuşmayı zorlaştırması ve tükürük akışını artırması söz konusu olabilir. Zaman içinde hastanın apareye alışmasına bağlı olarak bu tür şikayetlerin ortadan kalktığı görülebilir.

Eklem Splinti Hangi Durumlarda Kullanılır?

İnsan bedeninin en karmaşık yapıya sahip olan eklemi temporomandibular eklemdir. Sürekli olarak diş gıcırdatmak ya da diş sıkmak gibi psikolojik stresten kaynaklanan durumlar, duruş bozuklukları, dişlerdeki bozukluklar, sürekli tek tarafla çiğneme alışkanlığı ve çene kapanış bozuklukları çene ekleminde rahatsızlıklar yaşanmasına neden olabilir. Bu rahatsızlıkların altında yatan temel neden ise, eklemdeki diskle çene eklemi yüzeyi arasındaki uyumun kaybolmasıdır.

Temporomandibular eklem rahatsızlığı olan hastalarda görülebilen ve eklem splinti kullanımını gerektiren durumlar şu şekilde sıralanabilir:

• Ağız açılıp kapatılırken tıkırtı ya da gıcırdama şeklinde ses çıkması,
• Ağız açmada kısıtlılık yaşanması,
• Çiğneme sırasında ağrı ve yorgunluk hissedilmesi,
• Yüzde ağrı ve asimetri meydana gelmesi,
• Dişler birbiri üzerine kapatılırken ağrı oluşması,
• Boyun bölgesinde sertlik ve ağrı ortaya çıkması,
• Kulaklarda çınlama ve migren benzeri bir ağrı yaşanması,
• Esnerken ya da sakız çiğnerken zorlanma ve ağrı hissedilmesi,
• Çenenin kilitlenmesi ya da yerinden çıkması.

Bu rahatsızlıkları gidermek için eklem splinti tedavisinden faydalanılabilir. Ağız içi hareketli apareyin kullanılmasıyla eklem diskine gelen baskının azaltılması ve temporomandibular eklem dokularının kendini yenileme fırsatı bulması amaçlanır.

Eklem splinti, alt çeneye ya da üst çeneye uygulanabilen bir apareydir. Şeffaf yapılı aparey dişlerin arasında durur ve takılıp çıkarılabilir. Alt çenenin yanlış kapandığı durumlarda, doğru bir şekilde nasıl kapanacağını öğretmek ve kasların rahatlamasını sağlamak için eklem splinti kullanılabilir. Eklem splinti çenenin doğru şekilde hareket etmesine yardımcı olur. Bazı hastaların gece saatlerinde, bazı hastaların ise gün boyu eklem splinti kullanması önerilir.

Eklem splinti, çene eklemi ve dişlerin uyumlu bir şekilde hareket etmesini sağlar. Dişlerin birbiriyle sıkı bir şekilde temas etmesini önleyen eklem splinti, aynı zamanda alt çenenin daha rahat ve serbest bir şekilde hareket etmesini destekler. Kişi özelinde hazırlanması gereken eklem splinti genellikle çene ekleminde sorunlar ortaya çıkması, ağız fonksiyonlarında yavaşlama olması ya da bazı kayıpların oluşmaya başlaması durumunda kullanılır. Eklem splinti sayesinde doğru bir şekilde hareket eden alt çene ve ona bağlı kaslar, çene eklemlerinin yerine gelmesini ve çene eklemindeki sorunların ortadan kalkmasını sağlar.

Eklem Splinti Ne İşe Yarar?

Diş çapraşıklıkları, erken yaşta meydana gelen diş kayıpları ile buna bağlı olarak dişlerde düzensiz kaymalar oluşması ve çeneler arasındaki uyumsuzluklar gibi çeşitli unsurlar hastaların ideal çene kapanışını olumsuz yönde etkiler. Çene kapanışında kayma başlayabilir ve bu bir alışkanlık haline gelebilir.

Eklem splinti, dişlerin birbirine olan sıkı temasını ortadan kaldırır. Bu sayede alt çene rahat ve serbest bir şekilde hareket etmeye başlar. Alt çenenin ve ona bağlı kasların işlevini doğru bir şekilde yerine getirmesi sayesinde; çene eklemini doğru yerine almak, kaslara ve ekleme dair rahatsızlıkları ve ağrıları ortadan kaldırmak, alışılmış olan kapanış ile eklem doğru pozisyona yerleşince söz konusu olan diş kapanışı arasında farkın ortaya çıkmasını sağlamak mümkün olur.

Eklem splintleri kullanmak eklem rahatsızlığına neden olan çene ve diş bozukluklarını maskeler, kişinin çenesinden ya da dişlerinden kaynaklanan bozukluğun geçici olarak düzeltilmesini sağlar. Bu durum çene eklemindeki rahatsızlığı tedavi etmeye yönelik ilk adım olarak kabul edilmelidir. Eklem splintinin gerekli durumlarda 24 saat kullanılması, eklem problemlerinin azaltılmasına yardımcı olur. Çene eklemindeki problemlerin azaltılmasından ve eklemin gerçek fonksiyonuna kavuşması sağlandıktan sonra, mevcut problemin sebebi çok daha kolay bir şekilde tespit edilebilir. Ardından çenedeki ve dişlerdeki sorunu tamamen düzeltmeyi sağlayacak olan tedavi aşamasına geçilebilir.

Eklem Splinti Neden Yapılır?

Kafanın her iki tarafında, kulakların ön kısmında bulunan temporomandibular eklemlerin görevi çene kemiğini kafatasına bağlamaktır. Kendi içinde ileri geri ve yanlara doğru hareket eden temporomandibular eklem; çiğneme, yutma ve konuşma fonksiyonlarında rol oynar. Çevresinde kas sistemi, kemik ve diğer dokular yer alır. Kulak, çene, çene eklemi ya da çene yüz kasları veya çevresinde hassasiyet ve ağrı oluşması çene eklemi hastalıklarının varlığını gündeme getirebilir.

Dişlerde meydana gelen aşınmalar, çiğneme sırasında çenede hissedilen ağrılar, diş sıkma ya da diş gıcırdatma sorunlarının tedavisi amacıyla eklem splinti yönteminden faydalanılabilir. Bireysel ihtiyaçlara göre planlanan tedavinin ilk adımında diş hekimi detaylı bir fiziksel muayene uygular. Gerekli durumlarda röntgen ve diğer görüntüleme yöntemlerinden faydalanılabilir.

Eklem splinti genellikle üst dişlere takılan ve alt dişlerle temas eden bir apareydir. Çenenin doğru pozisyonunu korur. Böylece çene kasları rahatlar ve temporomandibular eklem sorunları giderilir. Eklem splintinin gece ya da gündüz kullanılması mümkündür. Bununla birlikte diş hekiminin kullanılmasını belirttiği zaman dilimine uymak, tedavinin başarısı açısından son derece önemlidir.

Eklem Plağı Tedavisi Nasıl Yapılır?

Eklem plağı tedavisi için öncelikle hastanın ölçüleri alınır. Alınan ölçülere göre splint takılır ve eklemde değişiklik olması halinde splint yeniden hazırlanır. Eklem plağı tedavisinin ne kadar süreceği; hasta özelinde mevcut eklem hastalığının derecesine, özelliğine ve gidişatına göre değişebilir. Diş hekimi gün içinde belirli saatlerde ya da tüm gün kullanılacak şekilde bir tedavi planlaması yapılabilir. Gelişim sürecinin takip edilmesi için hasta düzenli olarak kontrol edilir, bu doğrultuda gerekli güncellemeler yapılarak tedaviye yön verilir.

Eklem plağı tedavisi sayesinde çene eklemindeki stres azaltılır ve ağrı hafifletilir. Çene kasları rahatlayınca ağrı semptomları azalır. Eklem splinti hastanın çene hareketlerini kontrol altına alır ve çene pozisyonunda düzelme sağlar. Çene doğru pozisyonda tutulunca hastanın uyku kalitesi artar. İnvaziv ve genellikle minimal yan etkileri olan bir tedavi yöntemi olması hasta açısından önemli bir avantaj olarak kabul edilir. Diş hekimi tarafından tedavi doğru planlandığı ve uygulandığı sürece son derece etkili sonuçlar elde edilmesi mümkün olabilir.

Eklem Splinti Ne Zaman Kullanılır?

çene eklemi rahatsızlıklarında yaşanılan başlıca sorunlar; çene ekleminden ses (diğer bir deyişle klik ve krepitasyon) gelmesi, çene kasılması, baş-boyun bölgesinde ağrı, yüzde yorgunluk hissi, çene kilitlenmesi, çene hareketlerinin kısıtlanması, dişlerde aşınma, kulakta ağrı ve basınç hissi ile alt ve üst çene arasında uyumsuzluk varmış gibi ısırma hissi olarak sıralanabilir. Çene ağrısına neden olan bu sorunlar aynı zamanda, tek başına ya da birlikte etkili olarak çenenin çok uzun süreler boyunca yanlış pozisyonda kapanmasına neden olabilir.

Diş hekimliği alanında son derece önemli bir yere sahip olan eklem splintinin hangi hastalarda kullanılacağına ilişkin karar, detaylı analizler ve muayeneler yapıldıktan sonra verilir. Teşhisin ardından gerekli görüldüğünde uygulanan eklem splinti, çoğunlukla diş sıkma, diş gıcırdatma, dişlerde yanlış dizilim olması, çene kaslarında ortaya çıkan problemler, çene kayması ve diskin yer değiştirmesi gibi durumlarda kullanılır.

Dişler arasındaki boşlukları gidermek gibi estetik amaçlara yönelik olarak eklem splinti kullanılması mümkün olsa da asıl amaç, özellikle stres kökenli bruksizm sorununun varlığında dişleri korumak, çene yapısındaki olası bozulmaları önlemek ve çene fonksiyonlarının geri kazandırılmasını sağlamaktır. Temporomandibular eklemdeki problemlerin tedavi edilmemesi, şiddeti giderek artan ağrılar yaşanmasına neden olabilir.