Çene ağrısı pek çok kişinin yaşamının bir döneminde karşı karşıya kaldığı yaygın bir sağlık sorunudur. Çene ağrısı; çene eklemi, çene kasları, dişler ya da diğer çevre dokularıyla ilgili sorunlara bağlı olarak yaşamın farklı dönemlerinde tetiklenebilir. Çene ağrısı genellikle çene bölgesinde ağrı ve rahatsızlık hissiyle karakterizedir. Çene ağrısının en yaygın görülen nedenleri; çene eklemi disfonksiyonu, diş enfeksiyonu, diş çürümesi, yaralanma ya da sinir hasarı sayılabilir. Bunun yanı sıra; sinüzit, kulak enfeksiyonu ve sinüzit gibi çeşitli tıbbi durumların belirtisi olarak da çene ağrısı görülebilir.
Çene Ağrısı Nedir?
Toplumda en sık görülen rahatsızlıklardan biri olan çene ağrısı, pek çok farklı nedene bağlı olarak ortaya çıkan ve yüzün farklı yerlerine yayılabilen bir ağrıdır. Çene ağrısı konuşmayı ve yemek yemeyi zorlaştırması mümkündür. Çene kemiği diğer bir deyişle mandibula, TME yani temporomandibular eklem aracılığıyla kafatasına bağlanmaktadır. Kulakların hemen önünde bulunan eklem, ağzın açılıp kapanmasını sağlar. Çene ağrısının en sık görülen nedeni, TME ile ilgili sorunlar olarak bilinir. Çene kemiğine diş ve diş etleri tutunduğu için; dişlerde ve diş etlerinde ortaya çıkan enfeksiyon gibi sorunlar da çene ağrısına yol açabilir.
Çene Ağrısı Neden Olur?
Çene Ağrısı Neden Olur?Çene ağrısı, pek çok farklı nedene bağlı olarak ortaya çıkabilir. Olası sebeplerin her biri farklı karakteristik ağrılara ya da çene ağrısına eşlik eden farklı belirtilerin ortaya çıkmasına sebep olabilir. Çene ağrısının en sık görülen nedenleri şu şekilde sıralanabilir:
Çene Eklemi (TME – Temporomandibular Eklem) Hastalıkları
Çene ağrısının en sık görülen nedenlerinden biri olan TME hastalıkları, her 8 kişiden birinde görülür. Çenede yaralanma (travma), artrit gibi rahatsızlıklar, diş gıcırdatma, çene çevresindeki kaslarda iltihaplanma olması, çenedeki ve diş yapısındaki bozukluklara bağlı olarak TME hastalıkları oluşabilir.
TME hastalıklarının belirtileri şu şekildedir:
- Ağız açarken klik sesinin duyulması,
- Süreklilik gösteren bağ ağrısı,
- Baş dönmesi,
- Çiğneme sırasında zorlanma ve ağrı hissedilmesi,
- Stres,
- Yüzde, kulakta ve çenede ağrı ya da sızı olması,
- Kulak çınlaması,
- Görme fonksiyonlarında bozulma oluşması,
- Çene kilitlenmesi.
Travma
Diğer kemiklerde olduğu gibi çene kemiği de travmaya bağlı olarak kırılabilir ya da yerinden çıkabilir. Çene kemiğinde meydana gelen hasarın ardından kişide; çene kemiği ağrısı, çene bölgesinde şişkinlik, çene çevresinde çürük ve morarma oluşumu ile diş kırılması ya da diş kaybı görülebilir.
Diş ve Diş Eti Sorunları
Çene ağrısına neden olabilecek dental problemlere aşağıda yer verilmiştir:
- Ağızda çürük diş ya da dişte apse gelişimi olması,
- Dişin sıcaklığa ya da basınca karşı hassasiyet geliştirmesine yol açan diş kırıkları ve çatlakları,
- 20’lik diş çıkması,
- Diş eti hastalıkları,
- Diş gıcırdatma,
- Diş dizilimi bozuklukları.
Diş eti ya da diş ağrısı nedeniyle yaşanan problem hangi taraftaysa, çene ağrısı o yönde gelişir. Ayrıca ağrı genellikle bölgesel olur.
Eklem ile İlgili Sorunlar
Romatoid artrit, bağışıklık hücrelerinin kişinin kendi vücuduna saldırmasına bağlı olarak gelişen bir otoiümün eklem hastalığı olarak tanımlanabilir. Bu hastalığın temporomandibular eklemi tutması mümkün olabilir. Hastalıktan etkilenen eklemde, çenenin sorunsuz bir şekilde hareket etmesini sağlayan kıkırdak yapının hasar görmesi sonucu çene kemiğinde ağrı ortaya çıkabilir.
Çeşitli Hastalıklar
Aşılama çalışmaları sayesinde basit olarak görülmelerine karşın tetanoz ve kabakulak gibi hastalıkların çene ağrısına neden olması mümkündür. Kabakulak virüs enfeksiyonu sonucu oluşan ve ağzın yanında bulunan tükürük bezlerinde şişmeye neden olan bir hastalıktır. Bunun sonucunda çene hareketlerinde kısıtlanma söz konusu olabilir.
Kalp Krizi
Sol çene altında ortaya çıkan ağrı, kalp krizinin belirtileri arasında yer alır. Kalp krizi sırasında kalbe yakın sinirlerin ilettiği ağrının, vücudun bir başka yerindeymişcesine hissedilmesi mümkündür. Bu durum, yansıyan ağrı olarak adlandırılır. Kalp krizinde sol çene ağrısının ya da alt çene ağrısının, yansıyan ağrı olarak ortaya çıkması mümkündür. Bu ağrı, çenenin yanı sıra omuz bölgesine ve kolun iç kısmına doğru da yayılabilir.
Sinüzit
Burun içinde ve göz altında bulunan boşluklar “sinüs” olarak adlandırılır. Sinüs boşluklarının iltihaplanması ise sinüzit hastalığı olarak bilinir. Özellikle kronik sinüzit vakalarında çenenin üst kısmında diğer bir deyişle çene kökünde ağrı hissedilmesi söz konusu olabilir.
Trigeminal Nevralji
Trigeminal sinir, yüz bölgesinin duyusunu beyne taşıyan sinirdir. Kan damarları bu sinire bası uygulayınca ağrı meydana gelebilir. Bu durumun nedenlerinden biri MS hastalığıdır. Trigeminal nevraljide genellikle tek taraflı çene ağrısı görülür. Çoğunlukla üst çenede hissedilen bu ağrının yeme içmeyi imkansız hale getirecek kadar şiddetli olması mümkündür.
Küme Tipi Baş Ağrısı
Aniden başlayan ve belirli bir düzende görülen ağrı, küme tipi baş ağrısı olarak adlandırılır. Kişiyi gece uykusundan uyandırabilecek kadar şiddetli olabilen küme tipi baş ağrısı, göz ve şakak bölgesinin yanı sıra çenede de hissedilebilir.
Osteomiyelit
Osteomiyelit, kemikte görülen enfeksiyonlardır. Anaerobik osteomiyelit, osteomiyehitin bir alt grubu olarak çene kemiğinin etkilenmesine neden olabilir. Çene kemiğindeki enfeksiyonun tedavi edilmemesi, kemikte kalıcı hasar oluşmasına yol açabilir.
Tümör ve Kistler
Çene kemiğinde, ağız ve yüzde bulunan yumuşak dokularda tümör ve kist oluşumu söz konusu olabilir. Bu yapılar genellikle kötü huylu değildir ve odontojenik olarak adlandırılır. Ancak hızlı bir şekilde büyümeleri ve diş sağlığını olumsuz yönde etkilemeleri mümkündür. Bu nedenle odontojenik kistler ve tümörler cerrahi olarak çıkarılmalıdır.
Çene Ağrısı Nasıl Geçer?
Çene ağrısının kalıcı bir şekilde geçmesini sağlamak için, ağrıya neden olan durumun doğru tespit edilmesi ve sorunu gidermeye yönelik tedavi uygulanmalıdır. Bununla birlikte kalıcı çözüme ulaşılana kadar geçen süreçte ağrının hafifletilmesine ve hastanın konforunun artırılmasına yönelik bazı uygulamalar bulunur. Bu uygulamaları aşağıda sizler için sıraladık:
- Çenenin ağrıyan bölgesinin üzerine ısıtılmış havlu koyulması,
- Ağrılı bölgeye soğuk kompres yapılması,
- Parasetamol ya da ibuprofen içeren ağrı kesici ilaçların kullanılması,
- Etkilenen çene eklemine, işaret parmağı ve orta parmakla hafifçe bastırılması ve daireler çizilip masaj yapılması,
- Çene eklemi bölgesine fizik tedavi uygulanması.
Çene Ağrısı Nasıl Tedavi Edilir?
Çene ağrısının tedavisi, ağrıya neden olan rahatsızlık özelinde belirlenir ve uygulanır. TME hastalıklarının tedavisi amacıyla, ağrı kesicilerden ve çene ekleminin güçlenmesini sağlayacak egzersizlerden faydalanılabilir.
Aynı şekilde diş ve diş eti hastalıklarının tedavisi de diş hekimleri tarafından hastalığa göre belirlenir. Bu kapsamda dişlerdeki çürükler için kanal tedavisi ya da diş çekimi, enfeksiyon için antibiyotik kullanımı gibi durumlar gündeme gelebilir.
Otoiümün bir hastalık olan romatoid artritin tedavisi amacıyla bağışıklık baskılayıcı ilaçların kullanılması mümkündür. Acil tıbbi müdahale gerektiren bir durum olan kalp krizinde ise anjiyo, bypass cerrahisi gibi seçenekler ortaya çıkabilir. Sinüzit tedavisinde çeşitli ilaçlar içeren burun spreylerinin kullanımı fayda sağlayabilir.
Trigeminal nevralji tedavisinde karbamazepin gibi ilaçların kullanılmasıyla sinirin beyne sinyal göndermesi önlenebilir. Küme tipi baş ağrısı için triptan grubu ajanların reçete edilmesi söz konusu olabilir. Osteomiyelit tedavisinde antibiyotiklerden faydalanılabilir. İlerleyen dönemde diş sağlığının bozulmaması için odontojenik tümörler ve kistler cerrahi olarak çıkarılabilir.
Çene Kemiği Neden Ağrır?
Çene kemiği ağrısı, farklı nedenlerden kaynaklanabilen karmaşık bir sağlık sorunudur. Günlük yaşamın stresi, diş gıcırdatma ve sıkma gibi alışkanlıkları tetikleyerek çene kaslarının istemsiz kasılmasına neden olur. Bu durum çene kemiğinde gerginlik ve ağrı oluşturur.
Temporomandibular eklem bozuklukları, çene hareketlerinde kısıtlanmaya ve yaygın ağrılara yol açan önemli bir etkendir. Eklemde meydana gelen hasar, çiğneme ve konuşma sırasında rahatsızlık hissedilmesine sebep olur.
Enfeksiyonlar da çene kemiği ağrısının ciddi nedenlerinden biridir. Diş köklerinde veya kemik dokusunda gelişen enfeksiyonlar, bölgede şişlik ve yoğun ağrıya neden olabilir. Doğru teşhis ve tedavi için mutlaka bir uzmana başvurmanız gereklidir.
Çene Kemiği Ağrısı Nerelere Vurur?
Çene kemiği ağrısı genellikle oldukça yaygın ve kompleks bir rahatsızlıktır. Ağrı, temporomandibular eklemlerin (TME) bulunduğu bölgede yoğunlaşır. Bu eklemler, yüzün her iki tarafında kulakların hemen önünde konumlanmıştır.
Tipik olarak ağrı kulak çevresi, yanak bölgesi ve çene alt hattı boyunca yayılım gösterir. Bazı hastalarda ağrı baş bölgesine, boyun kısmına ve omuzlara kadar ilerleyebilir. Konuşma, çiğneme veya esnerken artış gösterebilen bu ağrı, bazen baş ağrısı ile de ilişkilendirilebilir.
Ağrının şiddeti ve yayılım alanı kişiden kişiye değişkenlik gösterir. Bazılarında hafif bir rahatsızlık hissi yaşanırken, bazılarında şiddetli ve keskin bir ağrı görülebilir. Kalıcı veya tekrarlayan ağrılarda mutlaka tıbbi destek alınmalıdır.
Çene Ağrısı Neyin Belirtisidir?
Çene ağrısı genellikle ciddi sağlık sorunlarının habercisi olabilir. Temporomandibular eklem (TME) rahatsızlıkları, diş gıcırdatma ve stres kaynaklı gerilimler ise çene ağrısının en yaygın nedenleridir.
Bazen bu ağrı, daha ciddi durumların işareti olabilir. Artrit, bakteriyel enfeksiyonlar, sinüzit veya trigeminal nevralji gibi hastalıklar çene ağrısı ile kendini gösterebilir. Kalp krizi gibi yaşamsal risk taşıyan hastalıklarda da çene bölgesinde ağrı hissedilebilir.
Kronik diş eti hastalıkları, apseli dişler ve tükürük bezi sorunları da çene ağrısına neden olabilir. Travma sonrası kırıklar veya çıkıklar ise acil tıbbi müdahale gerektiren durumlardır. Sürekli ve şiddetli çene ağrısı yaşıyorsanız, mutlaka bir sağlık uzmanına başvurmanız önerilir.
Çene Ağrısı İçin Hangi Doktora Gidilmeli?
Çene ağrısı karmaşık bir sağlık sorunudur ve doğru tıbbi uzmana başvurmak tedavinin ilk adımıdır. Çoğunlukla çene cerrahları ve diş hekimleri bu tür rahatsızlıklarda öncelikli başvuru noktasıdır.
Temporomandibular eklem (TME) rahatsızlıkları, diş gıcırdatma veya çene kilitlenmesi gibi durumlarda mutlaka çene cerrahı veya maxillofacial cerrahi uzmanına danışılmalıdır. Ağrının kökeninde enfeksiyon veya sinir sistemi problemleri varsa nöroloji veya enfeksiyon hastalıkları uzmanları da devreye girebilir.
Kompleks vakalarda multidisipliner bir yaklaşım gerekebilir. Kulak burun boğaz hekimleri de çene ağrısının tanısında ve tedavisinde rol alabilirler. Doğru teşhis için kapsamlı bir muayene şarttır. Ağrınızın kaynağını ve boyutunu tam olarak anlamak için bir uzmana başvurun.
