Çene yapısında, dişlerde ya da temporomandibular eklem bölgesinde ortaya çıkan çeşitli durumlar çene bozukluğu olarak ifade edilir. Çene bozukluğu; dişler arasında uyumsuzluk, çene ağrısı, çene eklemi gıcırdaması, çene hareket kısıtlılığı, dişlerin düzgün bir şekilde kapanmaması ve baş ağrısı gibi belirtilerle kendini gösterebilir. Çene bozukluklarının diş hekimleri ya da ortodontistler tarafından değerlendirilmesi ve tedavi edilmesi gerekir.
Çene bozukluğu tedavisi amacıyla uygulanabilecek farklı yöntemler vardır. Bunların başında ortodontik tedavi gelir. Ortodontik tedavi ile dişlerin uyumsuzluğu ve çapraşıklığından kaynaklanan çene bozuklukları giderilebilir. Diş teli ya da şeffaf plak kullanılarak uygulanan ortodontik tedavi sayesinde dişleri doğru pozisyona getirmek ve çene yapısını düzeltmek gibi faydalar sağlanabilir.
Çene eklemi bozuklukları tedavisi amacıyla çene eklemi fizyoterapisi, ağrı kesiciler, ağız koruyucuları, antiinflamatuar ilaçlar hatta bazı durumlarda cerrahi müdahale gibi çeşitli yöntemlere başvurulabilir. Çene eklemi bozukluğunun nedenine, derecesine ve hasta özelinde çeşitli faktörlere göre uygulanacak tedavi yöntemi belirlenebilir.
Çene bozukluğu tedavisinde ağızlık ya da splint kullanmak, çene eklemi ve çevresindeki kasları rahatlatabilir. Bu cihazlar sayesinde çene hareketleri düzenlenebilir, çene ekleminin yerine oturması ve çene ağrısının azaltılması söz konusu olabilir.
Diş eksikliği ya da diş yapısının uyumsuzluğu nedeniyle ortaya çıkan çene bozukluklarını düzeltmek için uygun diş protezlerinden ya da restorasyonlardan faydalanılabilir. Bazı durumlarda çene bozukluklarını tedavi etmek için cerrahi prosedüre gereksinim duyulur. Özellikle çene yapısında ciddi anormalliklerin olması ya da diğer tedavi yöntemlerinden fayda sağlanamaması durumunda cerrahi müdahale gündeme gelebilir.
Çene bozukluğunun tedavi edilmemesi durumunda ağız sağlığı, çiğneme fonksiyonları ve kişinin yaşam kalitesi olumsuz yönde etkilenebilir. Bu tür istenmeyen durumları önlemek için çene bozukluğu olduğundan şüphelenen ya da çeşitli belirtiler yaşayan kişiler bir diş hekimine başvurmalıdır. Kişi özelinde yapılan değerlendirmelerin ardından doğru teşhis koyulmalı ve uygun tedavi yöntemleri belirlenmelidir.
Çene Bozukluğu Nedir?
Çiğneme, konuşma, yutkunma ve soluk alıp verme sırasında çene eklemi kullanılır. Çene eklemleri sürekli aktif olmasına karşın ağzı açarken, bulunduğu yuvada döner ve maksimum seviyede açılması söz konusu olur. Eklem hareketini sağlayan, çene ve boyun kaslarının iş birliğidir. Çene bozukluğu ise çene ekleminin ve çene eklemi çevresindeki dokuların uyum içinde çalışamaması olarak tanımlanabilir.
Çene eklemi bozuklukları aniden ortaya çıkabileceği gibi zaman içinde gelişmesi de söz konusu olabilir. Çene bozukluklarının tanısında uzman diş hekimi muayenesinin yanı sıra eklemlerin içini görüntülemeye yarayan MR gibi ileri tetkiklerden faydalanılabilir.
Çene Bozukluğu Neden Olur?
Çene bozukluğu pek çok farklı sebepten kaynaklanabilir. Çene bozukluğunun altında yatan nedeni doğru bir şekilde belirlemek, doğru bir tedavi planı oluşturulması açısından çok önemlidir. Bazı kişilerde doğuştan olabilen çene bozuklukları, bazı kişilerde ise zaman içinde ya da ani bir darbe ve travma sonucu meydana gelebilir. Çene eklem ve işlev bozukluklarının temel nedenleri arasında; dişlerin sık sık sıkılması ve gıcırdatılması, çene kaslarına bağlı duruş bozukluğu olması, çenenin kapanışı sırasında pozisyon bozukluğu bulunması, eksik ya da fazla diş veya yüksek dolgu bulunması, diş hastalıklarına bağlı olarak çenenin tek yönünün kullanılması, travma ve kaza sonucu ortaya çıkan çene kırığı, baş, boyun ya da çene bölgesine darbe alınması, çok esneme, tırnak yeme ve sakız çiğneme alışkanlıkları, doğuştan gelen gelişim bozuklukları sayılabilir.
Çene Bozukluğu Tedavisi İhmal Edilmemeli
Çene bozukluğu sık rastlanan ve tedavi edilmemesi durumunda kişinin yaşam kalitesini olumsuz yönde etkileyen bir sağlık sorunu olma özelliğine sahiptir. Diş sıkma, gıcırdatma ve stres gibi çeşitli etkenlerden kaynaklanan çene bozukluğu kişinin yemek yeme, esneme ve konuşma gibi günlük aktivitelerinin kısıtlanmasına neden olabilir.
Çene bozukluğu tedavisinde kullanılacak yöntemler, kişi özelinde rahatsızlığın derecesine göre belirlenir. Böylece çene fonksiyonları normal ve ağrısız bir şekilde geri kazandırılabilir. Çene bozukluklarının tedavi edilmemesi durumunda ise kişinin yaşam kalitesini olumsuz yönde etkileyecek çeşitli sorunlar yaşanabilir.
Çene bozukluğu tedavi edilmediği durumlarda, yüz ve boyun bölgesinde ağrı yaşanması sık görülen bir durumdur. Yaşanan ağrının devamlılığı ise günlük yaşamı olumsuz şekilde etkileyebilir. Aynı zamanda tedavi edilmeyen çene bozukluğu nedeniyle yemek yeme güçlüğü yaşanması olasılığı yüksektir. Dişlerin uyumlu bir şekilde kapanmaması ya da çene hareketlerinin sınırlanması durumunda çiğneme ve yutma problemleri ortaya çıkabilir.
Konuşma sorunları da çene bozukluğu nedeniyle ortaya çıkabilecek durumlar arasında yer alır. Kişinin açıkça konuşmasını zorlaştıran konuşma problemleri nedeniyle iletişim sorunları yaşanabilir. Çene bozukluğu dişlerin düzensiz bir şekilde hizalanmasına veya alt ve üst çene arasında uyumsuzluk oluşmasına yol açabilir. Buna bağlı olarak diş eti hastalıkları, dişlerde aşınma ve diş çürükleri gibi sorunlar meydana gelebilir.
Çene bozukluğu dolayısıyla temporomandibular eklem sorunları yaşanması ya da mevcut sorunların kötüleşmesi de mümkündür. Yaşanan ağrı çene kilitlenmesine ve çene hareketlerinin kısıtlanmasına neden olabilir.
