Çene kemiklerinin normal gelişim sürecinden sapması ya da uygun pozisyonda olmaması durumu çene geriliği olarak adlandırılır. Çene geriliği, kişinin görünümünün ve çene fonksiyonlarının olumsuz yönde etkilenmesine neden olabilir. Genellikle doğuştan gelen bir durum olan çene geriliği, farklı nedenlere bağlı olarak sonradan da ortaya çıkabilir.
Doğuştan gelen çene geriliği çoğunlukla genetik faktörlerden ya da doğum sırasında çene kemiklerinin normal gelişmemesinden kaynaklanır. Sonradan ortaya çıkan çene geriliği ise travma, yanlış diş pozisyonu, dişsizlik, uyku apnesi ve aşırı diş sıkma gibi nedenlere bağlı olabilir.
Yüz asimetrisi, çiğneme güçlüğü, dişler arasında boşluk, baş ağrısı, dişlerde aşırı aşınma ve çene eklemi problemleri çene geriliği belirtileri arasında sıralanabilir. Çene geriliği tedavisi hasta özelinde mevcut duruma ve ihtiyaçlara bağlı olarak belirlenir. Çene geriliği tedavisi amacıyla ortodontik tedavi, oral aparey, cerrahi müdahale ve fizyoterapi gibi farklı yöntemlere başvurulabilir. Tedavi hastanın yaşına, çene yapısına ve mevcut sorunun düzeyine göre planlanır.
Çene kemiklerinin doğru pozisyonda olmamasıyla karakterize çene geriliği, kişinin yüz yapısını ve çene fonksiyonlarını olumsuz şekilde etkileyebilir. Çene kemikleri normal şartlar altında dişlerin düzgün bir şekilde kapanmasını sağlasa da, çene geriliği durumunda bu uyum yakalanamaz.
Çene Geriliği Tanısı Nasıl Konulur?
Çene geriliği tanısı genellikle diş hekimi ya da ortodontistin klinik muayenesi ve görüntüleme yöntemleri kullanılması yoluyla konulur. Öncelikle hastanın ağız yapısı ve çene durumu incelenir. Çene geriliği belirtileri olup olmadığı değerlendirilir. Bu esnada hastanın çene fonksiyonları, dişlerinin uyumu ve çene eklemi fonksiyonlarının yerine getirilip getirilmediği kontrol edilir.
Çene geriliği tanısı koymak için röntgen görüntüleme yöntemine başvurulabilir. Panoramik röntgen, bilgisayarlı tomografi ya da lateral çene grafisi görüntüleme teknikleri sayesinde çene kemiklerinin yapısı ve konumu detaylı bir şekilde görüntülenebilir. Bu sayede, çene kemiklerindeki anormallikler ya da uyumsuzluklar tespit edilebilir.
Çene geriliği doğuştan gelen bir problemden kaynaklandığında, çocuklarda ortopedik değerlendirme yapılabilir. Bu değerlendirme sayesinde çocuğun çene ve yüz yapısının gelişimi yakından takip edilebilir.
Çene geriliği tanısını doğrulamak ya da daha detaylı bir değerlendirme yapmak için oral cerrahi ya da çene cerrahisi uzmanından destek alınabilir. Hastanın durumu detaylı bir şekilde değerlendirildikten sonra uygun tedavi seçenekleri belirlenir.
Çene geriliği tanısı koyma amacıyla uygulanan yöntemler, hasta özelinde mevcut duruma ve semptomlara bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Doğru tanı ve tedavi planı için alanında uzman ve deneyimli diş hekimlerinden ya da ortopedistlerden hizmet alınması önemlidir.
Çene Geriliği Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Çene geriliği tedavisi amacıyla kullanılabilecek yöntemler; hastanın yaşına, çene geriliğinin altında yatan nedenlere ve sorunun derecesine bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Çene geriliğinin düzeltilmesi ve normal fonksiyonların geri kazandırılması için uygulanabilecek farklı yöntemler bulunmaktadır. Çene geriliği tedavisinde en sık kullanılan yöntemler şu şekilde sıralanabilir:
- Çene geriliği tedavisi amacıyla en sık kullanılan yöntemlerin başında ortodonti tedavi gelir. Bu kapsamda metal braketler, şeffaf plaklar ya da içten takma apareyler gibi çeşitli ortodontik cihazlar kullanılır. Böylece çene kemiklerinin uygun pozisyona getirilmesi ve dişlerin düzgün bir şekilde hizalanması söz konusu olabilir.
- Çene geriliğini tedavi etmek amacıyla tercih edilebilecek yöntemlerden biri de fonksiyonel apareylerin kullanılmasıdır. Çene kemiklerini doğru pozisyona getirmek ve çene kaslarını eğitmek üzere tasarlanan özel cihazlar olan apareyler genellikle çene gelişimini desteklemeye yardımcı olmak için çocuklarda kullanılır.
- Çene geriliğinin ileri düzeyde olduğu durumlarda cerrahi müdahaleye başvurulabilir. Cerrahi müdahaleler, çene kemiklerini yeniden konumlandırmak ya da yeniden şekillendirmek için kullanılabilir.
- Bazı vakalarda çene geriliği tedavisine ek olarak destekleyici diğer tedavilerden faydalanılabilir. Fizik tedavi, ağrı yönetimi, çene egzersizleri ve uyku apnesi tedavisini destekleyici tedaviler arasında sıralamak mümkündür. Çene geriliği tedavisi kapsamında genellikle multidisipliner bir yaklaşıma gereksinim duyulur. Uzman diş hekimi ya da ortodontist tedavi sürecini kişi özelinde planlar.
Diş Teli Çene Geriliğini Düzeltir mi?
Diş teli ya da ortodonti tedavilerin çene geriliğini düzeltmesi ya da hafifletmesi mümkün olsa da, bu durum her zaman söz konusu değildir. Diş teli, çoğu zaman dişlerin pozisyonunu düzeltmek ve uygun bir hizalama elde etmek amacıyla kullanılan bir tedavidir. Bu sayede alt ve üst dişler arasındaki uyum iyileştirilebilir ve çiğneme fonksiyonları düzeltilebilir.
Çene geriliği yalnızca dişlerin pozisyonuyla ilgili değil, aynı zamanda çene kemiklerinin konumu, uyumu ve büyüklüğüyle bağlantılıdır. Diş teli pek çok vakada yalnızca dişlerin pozisyonunu düzeltmeyi sağlarken, çene geriliği sorununun altında yatan temel nedeni gidermek için yeterli gelmeyebilir.
Şiddetli çene geriliği vakalarında, özellikle alt çene geriliği durumunda cerrahi müdahaleye gereksinim duyulur. Söz konusu cerrahi müdahaleler, çene kemiklerini yeniden konumlandırmak ya da yeniden şekillendirmek için uygulanır. Diş teli tedavisi, cerrahi müdahalelerin ardından ya da bunların yerine, daha uyumlu bir diş hizalanması sağlama amacıyla kullanılabilir.
