Toplumda sıklıkla görülen çene eklemi rahatsızlıkları bireylerin yaşam kalitesini olumsuz yönde etkileyen faktörler arasında yer alır. Çene eklemi ağrıları ve rahatsızlıkları kişilerin yemek yeme, konuşma ve esneme gibi günlük aktivitelerini kısıtlayabilir. Çene eklemi rahatsızlıklarının en önemli nedenleri arasında ilk sıralarda diş sıkma, diş gıcırdatma ve stres gelir. Çene eklemi rahatsızlıklarının nasıl tedavi edileceği hasta özelinde rahatsızlığın derecesine göre şekillenir. Tercih edilen tedavi yöntemi her ne olursa olsun temel amaç, hastaya normal ve ağrısız çene fonksiyonlarını geri kazandırmaktır.
Çene Eklemi Nedir?
Çene eklemi yüz kemikleri içerisinde tek hareketli kemik olma özelliğine sahiptir. Alt çene kemiğinin kafa kaidesine bağlanmasını ve hareket etmesini sağlar. Bu nedenle alt ve üst çene kemiklerinin ilişkisiyle dişsel kapanış sisteminde çene ekleminin göz ardı edilemeyecek bir rolü vardır. Karmaşık bir yapıya sahip olan çene ekleminin dengeli ve sağlıklı olması için; kaslar, kıkırdak disk, lifler, alt ve üst çene kemikleri gibi pek çok yapı uyumlu bir şekilde çalışmalıdır.
Çene Ağrısı Nedir? Neden Olur?
Çene ağrısı tedavisi amacıyla uygulanacak yöntemler belirlenirken, öncelikle çene ağrısına neden olan durum doğru bir şekilde tespit edilmeli ve buna göre bir tedavi yöntemi seçilmelidir. Pek çok kişinin yaşadığı bir durum olan çene eklemi ağrısı çeşitli nedenlerden kaynaklanabilir. Sıklıkla görülen ve genellikle sürekli olan çene ağrıları zaman zaman bazı sağlık sorunlarının belirtisi olabilir. Bu nedenle çene ağrısı yaşayan kişiler ilk olarak uzman bir hekime başvurmalı, çene ağrısına neden olan durumun teşhis edilmesini sağlamalıdır.
Çene eklemi ağrısı konuşma, çiğneme ve yutma gibi hayati fonksiyonları olumsuz yönde etkileyebilir. Her hastada farklı şiddette çene eklemi ağrısı görülmesi mümkündür. Çene eklemi ağrısı bazen çenedeki rahatsızlıklardan kaynaklanabileceği gibi bazen de farklı rahatsızlıklara bağlı olarak gelişebilir. Nedeni her ne olursa olsun çene eklemi ağrısı kişinin günlük yaşantısını ve iş yaşantısını olumsuz yönde etkileyebileceği için ağrıya neden olan durumun tespit edilmesi ve tedaviye başlanması konusunda vakit kaybedilmemelidir.
Çene eklemi ağrısı yaşayan kişilerin yaşadığı semptomlar genellikle birbiriyle benzerlik gösterir. Çene ağrısı genellikle eklem ve çene kaslarından kaynaklı olarak görülür. Çene ağrısına neden olan sebeplerin başında sinüzit, baş ağrısı, migren, kemik dolgusu iltihabı ve kireçlenmesi sayılabilir. Buna ek olarak diş ve diş eti hastalıkları da çene ağrısına yol açabilir.
Çene ağrıları vücutta bazı bölgelerde ortaya çıkan sorunlardan kaynaklanabilir. Lime ve tiroid hastalığı gibi sağlık sorunları çene ağrısına neden olabilir. Çene ağrısının yanı sıra boyun, kol ve sırt bölgesinde ağrılar oluşması da diğer semptomlar arasında sıralanabilir. Pek çok hastalığın sebepleri arasında sayılabilen yorgunluk, uykusuzluk, düzensiz beslenme ve birimin eksikliği gibi etkenler de çene ağrısına yol açabilir. Çene ağrısına ek olarak mide bulantısı, göğüs daralması, uyuşukluk gibi semptomlar görülmesi halinde vakit geçirmeksizin doktora başvurulmalıdır.
Çene altı ağrısı eklem bozukluklarından kaynaklanabilir. Bu tür ağrıların nedeni çoğunlukla kafatası ekleminde ya da çiğnemeyi sağlayan kaslardaki problemlerdir. Buna bağlı olarak çiğneme ve yutma fonksiyonları olumsuz yönde etkilenebilir.
Çene Eklemi Rahatsızlıkları Nedir?
Çene Eklemi Rahatsızlıkları Nedir?Çene eklemindeki uyumun bozulması genel olarak çene eklemi rahatsızlığı şeklinde adlandırılır. Kompleks bir rahatsızlık olan çene eklemi rahatsızlığı çene eklemi, çiğneme kasları, baş ve boyun kaslarının bir kısmı, eklem bağları, yanak, dudak, dişler ve tükürük bezlerinden oluşan sistemi etkiler. Göz çevresine, kulak ön. Bölgesine, çene altına, yanak kaslarına ve şakaklara yansıyan ağrıların en sık görülen nedenlerinin başında ise TME yani Temporomandibular eklem rahatsızlığı diğer bir deyişle çene eklemi rahatsızlığı gelir. Bu ağrılara genellikle eklemlerden gelen sesler ile çenenin kilitlenmesi ve ağzı açarken çenenin bir yana doğru kayması gibi bulgular eklenir.
Çene Eklemi Rahatsızlıkları Neden Olur?
Çene eklemi rahatsızlığı çoğunlukla kronik bir hastalıktır. Ancak zorlu diş çekimi, darbe, yoğun stres, trafik kazası ve genel anestezi gibi nedenlere bağlı olarak aniden ortaya çıkabilir. Çene eklemi karışık bir yapıya sahip olduğu için tedavisi de titizlikle planlanmalıdır. Çene eklemi rahatsızlıklarının tedavisi uzman ve deneyimli diş hekimleri tarafından gerçekleştirilmelidir. Gerekli durumlarda hastanın ağrılarının nedenini tespit etmek ve rahatsızlığı tedavi etmek için; çene cerrahı, prostodontist, ortodontist, KBB uzmanı, psikolog ve fizik tedavi uzmanının koordineli bir şekilde çalışmasından faydalanılabilir.
Çene Eklemi Rahatsızlığının Tedavisi Nasıl Yapılır?
Çene eklemi rahatsızlığı tedavisi amacıyla izlenecek olan yöntemler, hastalığın nedeni ve şiddeti gibi unsurlara bağlı olarak hasta özelinde belirlenir. Çene eklemi rahatsızlığı belirtileri çoğu kişide geçici olup ciddi sorunlara neden olmaz. Hastalığa neden olan etkenin ortadan kaldırılmasıyla şikayetlerin azalarak sonlanması sağlanabilir. Çoğu durumda farklı tedavilerin bir arada kullanılmasıyla etkili sonuçlar alınması mümkün olabilir.
Çene eklemi rahatsızlığı yaşayan kişiler çok fazla çiğnemek gerekmeyen yumuşak besinler tüketerek çene eklemi ve çiğneme kasları üzerindeki baskısı azaltabilirler. Ağzın açılarak yenilmesi gereken çok büyük parçalar ve sert gıdalar tüketilmemelidir.
Diş hekimi tarafından önerilen çene açma ve kapama egzersizleri, bunun yanı sıra eklem bölgesine dışarıdan belirli aralıklarla sıcak ve soğuk uygulamaları yapmak rahatlamayı sağlayabilir.
Diş hekimleri kas ağrılarını gidermek ve çene kaslarının kasılmasını önlemek için ağrı kesici ve antiinflamatuar ilaçlar ile kas gevşetici ilaçlar reçete etmeyi, ihtiyaç görmeleri halinde sedatif ilaçlar tavsiye etmeyi tercih edebilirler.
Hastanın şikayetlerinin bulunduğu bölgede gerginliğe neden olan çiğneme kaslarının aktivasyonunu azaltmak, diş sıkmayı engellemek ve eklem üzerindeki yükü azaltmak için botoks yöntemine başvurulabilir.
Çene eklemi rahatsızlıklarının tedavisinde kullanılabilecek diğer bir yöntem ise splint kullanımıdır. Alt çeneye ya da üst çeneye uygulanabilen splint; şeffaf, takılıp çıkarılabilen ve dişlerin arasında duran bir aparey olarak tanımlanabilir. Splint sayesinde yanlış kapanmaya çalışan alt çeneye doğru şekilde kapanmasını öğretmek, çenenin doğru hareketini sağlamak ve kasları rahatlatmak mümkündür. Hastadaki soruna bağlı olarak splint gece yatarken ya da 24 saat boyunca kullanılabilir. Dişlerin birbiriyle sıkı bir şekilde temas etmesini önleyen splint sayesinde alt çenenin rahat ve serbest bir şekilde hareket etmesi mümkün olur. Alt çenenin ve ona bağlı kasların doğru fonksiyon görmesiyle çene eklemi doğru yere alınır, kaslara ve ekleme ilişkin rahatsızlıklar ile ağrılar ortadan kaldırılabilir.
TENS yani Transcutaneous elektrikli sinir uyarımı tedavisi kapsamında yüz kaslarının ve çene ekleminin rahatlatılması için düşük seviyeli elektrik akımından faydalanılır. Bazı bireylerde TENS yöntemi ağrıya neden olabilir.
Eklem ağrıdığında ya da hareket zorluğu çekildiğinde bir ısı tedavisi olan ultrason tedavisi uygulanabilir. Tetik noktası enjeksiyonları çene eklem rahatsızlığının tedavisi amacıyla kullanılabilen diğer bir yöntemdir. Diş hekimi bu tedavi sırasında yüz kaslarına ağrı kesici ya da anestezi madde enjekte eder. Ağrı kesicinin etki göstermesiyle birlikte hastanın basit egzersizler yaparak çene kaslarını esnetmesi fayda sağlar.
Cerrahi bir prosedür olan artroskopi yöntemi genel anestezi altında uygulanır. Çene cerrahı, çene eklemini ve çevresindeki hasarı inceler. Hastalıklı doku temizlendiği gibi diskin ya da kondilin yerinin düzeltilmesi söz konusu olabilir.
Çene ekleminde dejenerasyon ya da eklem çevresinde tümoral yapılar olduğu veya ciddi kırık ve yaralanma olgularında açık eklem ameliyatı yapılması gerekliliği doğabilir.
